4.9 ℃
Arnold Jansen, lid van het Dagelijks Bestuur: “We zijn teleurgesteld in het nieuwe Faunabeheerplan bever. Voor ons missen er cruciale uitgangspunten. Dit geluid hebben we ook meermaals laten horen aan bestuurders en ambtenaren van de Provincie, maar ook bij de besprekingen met de Fauna Beheereenheid bij het samenstellen van het nieuwe plan. Helaas tot nu toe zonder het gewenste resultaat. Het gaat voor ons met name over de risicolocaties en het beverbeheer.”
Hier vult Chrit Wolfhagen, ook lid van het DB, op aan: “Elke dag zijn heel veel medewerkers van ons in de weer met het beheer van de bever. We lopen tegen veel dingen aan, waar we geen grip op krijgen omdat de regels dit niet toelaten. Helaas zal het nieuwe plan hier ook niet in voorzien en moeten we kijken of we binnen de marges toch wat zaken gedaan krijgen. Je merkt helaas de frustratie bij onze omgeving en onze eigen medewerkers hierover.”
Limburg zit vol met bevers
Waterschap Limburg heeft de laatste jaren in toenemende mate te maken met de groei van de beverpopulatie in Nederland. De beverpopulatie is landelijk in de afgelopen 15 jaar het snelst gegroeid binnen de Provincie Limburg. Het waterschap schat de populatie op zo'n 2000 dieren. Volgens de Zoogdiervereniging zou de snelle groei te maken kunnen hebben met de genetische uitwisseling van dieren met Duitsland en België. Hierdoor is binnen de Limburgse beverpopulatie een sterke(re) genenpool ontstaan. Provincie Limburg is het bevoegd gezag soortenbeleid. En vanuit deze rol ook verantwoordelijk voor het beverbeleid in Limburg.
Bevers zijn zeer nuttig
Bevers hebben door hun leefwijze een positief effect op het beekdal: ze zorgen voor variatie in en langs het water. Hier profiteren weer andere dieren en planten van. Het is een inheemse soort, die dus van oorsprong thuishoort in de Limburgse beekdalen. Bevers zijn ook nuttig in tijden van droogte. Hun dammen houden dan het beschikbare water langer vast. Als waterschap staan we steeds versteld van hun bouwwerken en filosofie. Ze zijn dan ook onze collega-waterschappers.
Beheer bever
In 2023 besteedde Waterschap Limburg 9000 uur aan personeel voor beverbeheer. Beheer gaat over het dichten van oeverholen, het verwijderen of verlagen van beverdammen (200 actieve dammen), het uitvoeren van innovatieve maatregelen en het afschot van de bever (170 bevers in 2023-2024). Achter het beheer zit ook een beleidsmatige en administratieve kant. Er werden in 2023 325 beveradviezen opgesteld. In 2024 was het waterschap voor alle beverkosten 800.000 euro kwijt. Binnen interne projecten, zoals Water in Balans, Beekherstel en het Hoog Water BeschermingsProgramma worden tevens kosten gemaakt rond de bever. Hier gaat het grotendeels om onderzoeks- en uitvoeringskosten. Deze kosten zitten nog niet in die 8 ton.
Missende uitgangspunten
Bevers leven normaal gesproken in het water van natuurgebieden. Hier veroorzaken ze met hun nadrukkelijke levenswijze weinig knelpunten, omdat het hier om robuuste systemen gaat. Door het grote aantal bevers is er per beverpaar steeds minder ruimte beschikbaar (bevers zijn territoriale dieren) en vestigen bevers zich ook op plekken waar ze minder gewenst zijn zoals bij de bebouwde kom. Hierdoor komen ze steeds vaker in conflict met mensen. Door beter beverbeheer kunnen we het aantal bevers beïnvloeden en zorgen dat ze voor minder overlast zorgen.
Het waterschap had graag gezien dat er risicolocaties waren aangewezen. Dit betekent dat er een kaart is met gebieden waar de bever niet welkom is. In deze gebieden kunnen we als waterschap dan ook makkelijker jaarrond ingrijpen zonder een plan van aanpak in te hoeven dienen met alle administratieve lasten van dien. Dit geldt ook voor andere organisaties. Ook heeft het waterschap dan meer ingreepmogelijkheden in de kraamtijd.
Overlast door de bever
De bevers veroorzaken drie soorten schade, namelijk vraat-, graaf- en natschade. Als waterschap hebben we vooral last van graaf- en (dreigende) natschade. Voor agrariërs kunnen ze in natte tijden voor overlast zorgen. Ook kan het waterschap haar taak als peilbeheerder niet goed uitvoeren omdat de bever het waterpeil opstuwt.
Ecologische dilemma's
Met name in Zuid-Limburg signaleren wij dat de bever door zijn dammenbouw ook een negatief effect heeft op met name zeldzame en bijzondere dieren en planten die voor hun voorkomen gebonden zijn aan stroming. Dat baart ons in toenemende mate zorgen, want wij kunnen vanwege de beschermde status van de bever voor deze soorten niet opkomen. Daardoor dreigen ze te verdwijnen uit het Heuvelland. Denk bijvoorbeeld aan vismigratie, (kalktuf)bronnen, broekbossen en soorten die afhankelijk zijn van snelstromend (kwel)water zoals larven van de gewone bronlibel, de beekprik en diverse zeldzame macrofaunasoorten.
Waterveiligheid
Beverdammen kunnen ook leiden tot een verminderde buffercapaciteit. Hierdoor kan de veiligheid in het geding komen bij extreme neerslag. Het waterschap zal echter al bij dreigende schade aan buffers proactief ingrijpen. Het waterschap is hiertoe in het bezit van een provinciale ontheffing (op voorhand). Ook bij graverij in waterkeringen kunnen we het hele jaar door ingrijpen.
Overleg met Provincie
Waterschap Limburg heeft sinds jaren frequent bestuurlijk contact met Provincie Limburg over het effect van het groeiend aantal bevers op haar taak als waterbeheerder. Tevens is herhaaldelijk gevraagd om meer slagkracht als het gaat om het uitvoeren van beverbeheer. Dit heeft echter nog niet geleid tot die bijsturing van het beleid die het waterschap voor ogen heeft. Arnold Jansen zegt hierover: “We blijven ambtelijk en bestuurlijk in gesprek met de Provincie over het beleid rondom de bever. In december 2024 hebben we hiertoe bestuurlijk een verduidelijkend gesprek gehad. Dit gesprek krijgt binnenkort een vervolg. We hopen toch nog aanvullende zaken te kunnen regelen, zodat het beverbeheer in de toekomst minder hobbelig wordt.”
